Genderdysfonie is een stemstoornis die voorkomt bij transseksuelen. De klacht die je hebt is dat de stem niet in overeenstemming is met de veranderde sekserol.
Bij genderdysfonie is de stemvorming (fonatie) op zich dus niet gestoord, zoals bijvoorbeeld bij heesheid of schorheid het geval is.
Het stemprobleem van man-naar-vrouw transseksuelen, hier verder aangeduid als transvrouwen is in het algemeen groter dan dat van vrouw-naar-man transseksuelen (transmannen). De stem is vaak te laag en de manier van spreken te mannelijk waardoor de transvrouw als man wordt aangesproken.
Transmannen hebben minder vaak klachten over hun stem, aangezien deze door de hormoonbehandeling daalt. Toch komen bij deze groep ook stemproblemen voor, zoals problemen m.b.t. het stembereik of een instabiele, gespannen stem met stemvermoeidheid. Daarnaast kan een gebrek aan borstresonans er voor zorgen dat de stem niet overeenkomt met het mannelijk voorkomen.
Wat doet een logopedist?
De logopedist bepaalt het frequentiebereik, de gemiddelde stemfrequentie en de dynamiek van de stem. Ook wordt door de logopedist het gebruik van resonantie, articulatie, intonatie, luidheid, spiergebruik, adem- en stemkwaliteit beoordeeld, terwijl de cliënt een tekst voorleest en/of iets vertelt. Daarnaast worden de non-verbale aspecten, zoals mimiek en gebruik van gebaren geobserveerd. Op basis van de foniatrische en logopedische gegevens wordt een plan opgesteld voor de logopedische behandeling.
Het doel van de logopedische behandeling bij transvrouwen is het aanpassen van het spreekgedrag aan de vrouwelijke geslachtsrol. Hierbij wordt rekening gehouden met het postuur en karakter van de cliënt en met haar leefomgeving.
Tijdens de logopedische behandeling zal niet in eerste instantie gewerkt worden aan het verhogen van de spreekstem, omdat daarmee vaak een kunstmatig effect verkregen wordt.
Primair wordt gewerkt aan de volgende aspecten, waardoor de stem een lichter, vrouwelijker karakter krijgt:
Het verminderen van de borstresonans en het stimuleren van het gebruik van kopresonans;
- Bevorderen van een levendig en vrouwelijk intonatiepatroon;
- Stimuleren van een pittige, lichte articulatie;
- Aanpassen van het spreekvolume en –tempo;
- Bevorderen van vrouwelijk gedrag, o.a. mimiek, gebaren, lachen en hoesten.
